آمار چیست
آمار به انگلیسی: Statistics را باید علم و عمل استخراج، بسط، و توسعه دانشهای تجربی انسانی با استفاده از روشهای گردآوری، تنظیم، پرورش، و تحلیل داده های تجربی (حاصل از اندازه گیری و آزمایش) دانست.
در طول چندین دهه آمار فقط با بیان اطلاعات و مقادیر عددی در باره اقتصاد،جمعیت شناسی و اوضاع سیاسی حاکم در یک کشور سر و کار داشت .حتی امروز بسیاری از نشریات و گزارشهای دولتی که توده ای از آمارو ارقم را در بردارند معنی اولیه کلمه آمار را در ذهن زنده می کنند .
اکثر افراد معمولی هنوز این تصویر غلط را در باره آمار دارند که آن را منحصر به ستونهای عددی سرگیجه آور و گاهی یک سری شکلهای مبهوت کننده می دانند .
بنابر این یادآوری این نکته ضروری است که نظریه و روشهای جدید آماری از حد ساختن جدولهای اعداد و نمودارها بسیار فراتر رفته اند.
آمار به عنوان یک موضوع علمی،امروزه شامل مفاهیم و روشهایی است که در
تمام پژوهشهایی که مستلزم جمع آوری داده ها به وسیله یک فرایند آزمایش و مشاهده و
انجام استنباط و نتیجه گیری به وسیله تجزیه و تحلیل این داده ها هستند اهمیت بسیار
دارند.
از واژه آمار 3 معنی می توان برداشت
کرد
:
الف- اطلاعات عددی :مجموعه اعدادی که به
روش خاصی از جامعه تحت مطالعه، جمع آوری وبه صورت جدول ونمودار باشاخه های عددی
ارائه می شود
.
ب – تئوری اعداد : منظور اصول وقواعدریاضی
و احتمالی برای ساختن فرمولها ومحاسبه پارامترهاست .
ج – روشهای آماری : روشهایی که در جمع
آوری،تنظیم وتجزیه وتحلیل وتفسیر اطلاعات عددی مورد استفاده قرار می گیرد .
آمار تعریف واحدو روشنی ندارد زیراهر شاخه
ای از علوم، آنرا وابسته به خودمی داند . اما اکثر آمار شناسان عبارت زیر را در
تعریف آمار باز گو می کنند :
آمار علمی است که پیرامون جمع آوری وتنظیم
وتحلیل وتفسیر اطلاعات عددی سخن می گوید.
آمار امروزه یک تکنولوژی(فناوری) از روشهای
علمی است زیرا ابزار وتکنیک لازم را برای محققین آماده می کند . هر تحقیق بر پایه
سه مرحله بنا می شود :
1- آماده سازی زمینه تحقیق وطرح آزمایش
2- اجرای طرح تحقیق و مشاهده نتایج و تحلیل
مشاهدات وکشف اطلاعاتی تازه نسبت به موضوع یا فرضیات تحقیق
3- ساختن قانونی جدید وتوصیف آن وکاربرد آن در
آزمایشهای دیگر
آمار توصیفی، تحلیل وتوصیف نمونه ونتایج
حاصل از آن است وآمار استنباطی، تعمیم نتایج این نمونه به کل جامعه تحت مطالعه .
مختصری از تاریخچه علم آمار
واژه آمار از کلمه لاتین Status سرچشمه گرفته است که به معنای حالت, وضع یا موقعیت می باشد.از این
واژه به عنوان ریشه واژه های Stato (دولت)، Statista (دولت شناسی یا کسی که اطلاعات راجع به دولت دارد)، Statistica (آمار)، که مجموعه معین راجع به دولت می باشد، به وجود آماده است.
علم آمار همانند هر علم دیگر، در نتیجه
نیازهای بشر بوجود آمده است و تاریخی غنی دارد بطوریکه از دورانهای گذشته تا کنون
رشد و تکامل آن ادامه یافته آست.
سرشماریهای بسیار ابتدایی که به هیچ رو با
آمار دموگرافی و سرشماریهای امروزی قیاس شدنی نیست، بنای آمار کنونی را پی ریزی
کرده و آغاز نموده است.
با ظهور سرمایه داری و گسترش تجارت، آمار
در مقابل مسائل مرکب تر و پیچیده تری قرار می گیرد و حجم اطلاعات جمع آوری شده
افزایش می یابد و در نتیجه کارهای آماری نیز توسعه می یابد. بطوریکه از نظر ماهیت
عمیق تر، از نظر موضوع مورد مطالعه وسیع تر و از نظر وسائلی که به کار گرفته می
شود کاملتر میگردد.
در تحقیق های علمی بیش از همه این فکر که
آمار در قرن هفدهم به خود شکل یک علم می گیرد طرفدار پیدا کرده است. در اواسط قرن
هفدهم در انگلستان یک جریان علمی پدید امد که نام” حساب سیاسی“ به خود گرفت. این
جریان علمی را ویلیام پتی و جان گرانت آغاز کردند و بعد از آنها بنام کتب ” حسابدانهای
سیاسی “ نامیده شد. این دانشمندان در برسی های خود از مشخص کننده های آمار همچون
کمیت های نسبی و متوسط استفاده می کردند. همزمان با ظهور این مکتب، در آلمان مکتب
” آمار توصیفی “ یا ”دولت شناسی“ توسعه یافت. ظهور این علم به سالهای 1660 مربوط
میگردد. دانشمندان این مکتب سعی وافر داشتند که به طور همه جانبه ای با استفاده از
اعداد، دولتها و کشورها را تشریح و تفسیر کنند. بین داشمندان دولت شناس، بیش از
همه ” آخن وال“ استاد دروس حقوق بین الملل و آمار در دانشگاه گوتینگن جلب نظر
میکند. بعضی از آمار دانان آخن وال را پدر آمار می دانند. البته از بنیانگذاران
علم آمار، قبل از دیگران می توان از ” کتله“ نام برد.
